Finans Sistemi Çöküyor mu? Geçtiğimiz ay borsalarda görülen GameStop çılgınlığı finans sisteminin üzerinde bulunduğu hassas zemini göstermekte. Borsa uzmanı Thomas Peterffy kriz sürecinde küresel finans sisteminin çöküşe hızla yaklaştığını söyledi.
New York merkezli döviz şirketi Interactive Brokers Group’un Başkanı ve Kurucusu olan Thomas Peterffy; Ocak ayı sonlarındaki GameStop krizini hatırlattı. Ayrıca borsalara ilişkin ürkütücü açıklamalarda bulundu. Peterffy CNBC’ye yaptığı açıklamada şunları aktardı:
“Sistemin tamamen çökmesine tehlikeli bir şekilde yaklaştığımızın ve Kongre ve piyasa düzenleyici kurumlar dahil olmak üzere; kamu oyununun bu durumdan tamamen habersiz göründüğünün altını çizmek istiyorum.”
GameStop krizi sırasında sosyal medya platformu Reddit üzerinden organize edilen yatırımcılar bir avuç açığa satış hisse senedi satın alarak değerlemeyi olağanüstü bir seviyeye yükseltti. Bununla birlikte riskli fon yönetimi şirketlerinin büyük kayıplar yaşamasına neden oldu. Finans Sistemi Çöküyor mu?
Peterffy geçen ay MarketWatch’a yaptığı açıklamada bu açığa satış sıkıştırmaları olarak adlandırılan spekülatif hamlenin yatırım şirketlerini sarstığını bildirdi. Birçok aracı kurum, kargaşanın borsaya yayılmasını önlemek için; marj gereksinimlerini artırarak ve belirli hisse senetlerini kısıtlayarak kendilerini korumaya çağırdıklarını söyledi. Robinhood, Melvin Capital ve Kenneth Griffin’in sahibi olduğu riskli fon şirketi Citadel’in; bugün ABD Kongresi Mali Hizmetler Komitesi’nce dinlemelerinin öncesinde gerçekleşti. Reddit ve bağımsız yatırımcı Keith Gill; GameStop hisselerinin artmasıyla beraber hızlı bir şekilde dikkatleri üzerine çekti. Gill ve Reddit yönetimi de komisyon tarafından hisse senetlerindeki spekülatif ticaret sürecinde bulundukları konum sebebiyle sorgulanacak.
Mevcut Protokoller Borsada Felakete Yol Açabilmekte
Yatırım evleri borsalarda hisse senetlerinden türevlere kadar birçok alanda kritik rol oynamakta. Eğer bu alanların herhangi birinden çekilirlerse; ticaret ve garanti ödemelerde taraflar arasındaki dengenin bozulacağı riskini taşıyor. GameStop krizi esnasında Peterffy konuyla ilgili yaptığı açıklamasında; finansal piyasaların yapısındaki bu önemli parçanın konunun merkezinde olduğunu aktardı.
Peterffy açığa satışla ilgili mevcut protokollerin borsada felakete yol açabileceğini söyledi. Ayrıca açığa satışçılarca hedef alınan şirketlerin hisselerinin borsalardaki toplam hisse senetlerindeki artışı geçtiğini aktardı.
Borsa uzmanı, “Fiyatların yukarıya tırmanmasıyla açığa satışçılar komisyonculara borçlarını ödeyemiyor. Komisyoncular kayıplarını telafi etmek zorundalar ve fiyatları daha da fazla yükseltiyorlar. Bu nedenle komisyoncular yatırım evlerine borçlarını ödeyemiyorlar. Sonundaysa ortada tamamen çözülmesi pratik olarak imkansız bir karmaşa oluşuyor. İşte borsalarda da neredeyse bu gerçekleşiyordu” ifadelerine yer vermekte.
Robinhood CEO’su Vlad Tenev, Kongre’ye vereceği ifadeden önce yayınlamış olduğu metinde; Ocak ayında borsalarda gerçekleşen olaylarla ilgili düşüncelerini şöyle belirtti:
“Borsalarda geçen ay tecrübe ettiğimiz durum olağanüstüydü ve GameStop üzerinde ve diğer hisselerde oluşturduğumuz ticaret limitleri gerekliydi. Bu bize platformumuzda müşterilerin ticaretlerini desteklemek için yatırım evlerine ödemekte olduğumuz teminat gereksinimlerimize uyma imkanı sağladı.”
Robinhood CEO’su kriz sırasında komisyon ücretlerinin 25 Ocak tarihinde 202 milyon dolardan %600 artarak 28 Ocak’ta 1,4 milyar dolara çıktığını söyledi. Ayrıca CEO, Robinhood’un müşterilerinin normale dönmek için 3,4 milyar dolar ek sermaye toplamaya zorlandığını belirtmekte.
Peterffy, yasa koyucular ve piyasa düzenleyicilerinin bu tür kısa satışla ilgili sorunları çözmenin bir yolu olarak, daha sık veri sağlamaları gerektiğini söylemekte. Ayrıca bu tür işlemler için kullanılan marj gereksinimlerinin veya kaldıraç oranının artırılması gerektiğini öne sürdü.
