Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan gerginlik ve savaşın büyümesi ekonominin birçok noktasına etki edecek. Bu etki noktalarından biri de temel gıdalardan biri olan ekmekte olacak. Dünyanın iki temel tahıl pazarında tehdit devam ediyor, bölgeden ithalata bel bağlayan ülkeleri alternatif arz arayışına sevk ediyor ve gıda enflasyonu ve açlıkla ilgili endişeleri artırıyor.
Yerel dernek, Karadeniz’de patlak veren kargaşanın ardından Cuma günü yaptığı açıklamada, Rusya’dan yapılan tahıl ihracatının muhtemelen en azından önümüzdeki birkaç hafta boyunca durdurulacağını söyledi. Ukrayna limanları Perşembe gününden beri kapalı.
Bu, savaşın, küresel buğday ticaretinin dörtte birinden fazlasını ve mısırın yaklaşık beşte birini oluşturan bir ekmek sepetini geçici olarak kestiği anlamına geliyor. Büyük ithalatçılar şimdiden başka yerlerden satın alma seçeneklerine bakıyorlar ve her iki tahılın fiyatları da son iki günde çılgınca dalgalandı.
Kesintiler, küresel mahsul fiyatlarının şimdiden rekor seviyelere yükseldiği ve açlığın son iki yılda çarpıcı biçimde arttığı bir dönemde gerçekleşti.
Dünya Ticaret Örgütü Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala Cuma günü yaptığı açıklamada, “Sıradan insanlar için buğday fiyatları ve ekmek fiyatları konusunda büyük bir etki olacak.” dedi.
Rusya ve Ukrayna, başka yerlere bakmak zorunda kalacak ve muhtemelen hem tahılın kendisi hem de nakliye maliyeti için daha fazla ödemek zorunda kalacak olan Orta Doğu ve Afrika’daki alıcılara büyük hacimler de dahil olmak üzere, dünya çapındaki uzun bir ülke listesine ekin tedarik ediyor. En büyük buğday ithalatçısı olan Mısır, Perşembe günü bir ihale planlamıştı, ancak yalnızca bir teklif -Fransız buğdayı- aldıktan sonra ihaleyi iptal etti.
Rusya Hububat İhracatçıları Birliği Başkanı Eduard Zernin, “Şu anda herhangi bir işlem planlamak zor” açıklamasında bulundu. Zernin yaşanan bu belirsizliğin en az birkaç hafta süreceğini ön gördü.
Konuya aşina iki kişiye göre, talep Hindistan ve Avrupa Birliği de dahil olmak üzere alternatif ihracat kaynaklarına kaymaya başlıyor.
Tunus’ta Tarım Bakanlığı, olası arz kesintilerinden korunmak için yumuşak buğday tedariki için Uruguay, Bulgaristan ve Romanya’ya baktığını, Endonezyalı un değirmenlerinin de artan kriz nedeniyle başka seçenekler aradığını söyledi. Faslı bir değirmenciler grubu Başkanı Abdelkader El-Alaoui Arjantin, Fransa ve Polonya’ya yöneleceklerini açıkladı.
Ancak, Karadeniz’in küresel tahıl pazarlarında oynadığı büyük rol, alternatiflerin sınırlı olabileceği anlamına geliyor. Küresel tahıl stokları zaten düşüyor, bu da arz kaybını telafi etmeyi daha da zorlaştırıyor.
İngiltere merkezli CRM AgriCommodities’in Genel Müdürü James Bolesworth, “Zaten dar olan bir pazarı gerçekten sıkıştırıyor ve önümüzdeki aylar olmasa da önümüzdeki haftalar için büyük miktarda belirsizlik yaratıyor” dedi. “Buğday ve mısır için, talebi, stokların sıkı olduğunu bildiğimiz dünyanın diğer bölgelerine itiyor.”
ABD Tarım Bakanlığı eski baş ekonomisti Joseph Glauber, ABD’de Ukrayna’daki savaşın gıda maliyetleri üzerinde mütevazı bir etkisi olabileceğini, ancak bakkal enflasyonunun bu yıl çatışmadan bağımsız olarak gevşemesinin muhtemel olduğunu söyledi. Özellikle Ukrayna’da bahar ekimi kesintiye uğrarsa, krizin Orta Doğu ve Afrika’daki gıda fiyatları üzerinde daha ciddi bir etkisi olabileceğini söyledi.
USDA’ya göre, gıda ürünleri Amerikalıların bakkaliye için ödediği fiyatın yalnızca küçük bir bölümünü oluşturduğundan ABD’li tüketiciler üzerindeki etki azalacak. Küresel buğday piyasalarındaki oynaklığın bir somun ekmek veya bir kutu mısır gevreğinin süpermarket maliyeti üzerinde çok az etkisi var.
ABD’nin muhtemelen daha fazla etkileneceği yer, çiftlik hayvanları ve kümes hayvanlarını beslemek için kullanılan mısır ve soya fasulyesi gibi tahılların maliyetidir. ABD ovalarındaki kuraklığın sürülerin azalmasını hızlandırmasıyla, et üreticilerinin halihazırda hissetmekte olduğu baskıları daha da kötüleştirebilir.
Rus tahılları için, Karadeniz’deki nakliye zorluklarına ek olarak, ülkenin en büyük buğday ihracatçılarından bazılarının şu anda ABD’nin yaptırımları altında olan devlet bankası VTB Group ile bağlantıları var.
Dünya Gıda Programı, genel olarak, savaşın geniş kapsamlı etkilerinin olacağını açıkça belirtti.
Roma merkezli ajans yaptığı açıklamada, “Çatışmanın gıda güvenliği etkisi, özellikle en yoksul yerlerde, Ukrayna sınırının ötesinde hissedilecek” dedi. “Karadeniz bölgesinden tahıl akışının kesintiye uğraması artacak. Bu sebeple de fiyatlar ve gıda enflasyonu olağandan daha da fazla yükselecek.”
