Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte gündemden düşmeyen gıda krizi, uzun yıllardır açlıkla mücadele eden ülkelerin durumunu daha da kötüleştirdi. Oxfam’ın Avrupa Birliği Gıda Uzmanı Hanna Saarinen, “Dünya eşi görülmemiş bir açlık krizine doğru ilerliyor. Şu an yaşadıklarımız başımıza gelebilecek en kötü senaryoydu. Eşitsizlik ve yoksulluk, açlığın ana nedenleri. Herkes için çalışan bir gıda sistemine ihtiyacımız var” dedi.
Hürriyet gazetesinden Gamze Şener’in haberine göre; son ayların en önemli gündem maddelerinden biri şüphesiz, gıda sektöründe yaşanan krizler oldu. Savaş, kuraklık, artan maliyetler ve ülkelerin korumacı politikası, bir süre daha gıdaya erişim konusunu gündemimizde tutmaya devam edecek. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin gıdaya erişimde yaşadığı sorunlar, uzun yıllardır açlıkla mücadele eden ülkelerdeki krizi ise gölgelemiş görünüyor.
90 ülkede faaliyetlerini sürdüren, İngiltere merkezli, uluslararası yardım kuruluşu Oxfam’ın Avrupa Birliği Gıda Uzmanı Hanna Saarinen, gıda krizini ve krizle birlikte uzun yıllardır açlıkla mücadele eden ülkelerdeki son durumu Hürriyet’e değerlendirdi ve bugün gelinen noktayı şu sözlerle özetledi: “Dünya eşi görülmemiş bir açlık krizine doğru ilerliyor ve açlık, siyaset gündemine geri döndü. Çözüm, küresel üretimi artırmakta değil; çiftçiler tüm dünyayı beslemek için gerekenden fazlasını üretiyor. Eşitsizlik ve yoksulluk, açlığın ana nedenleri.”
Çok sayıda ülke, hali hazırda iklim değişikliği ve pandeminin yaratmış olduğu ve savaşla birlikte katlanan karmaşayı sonlandırabilecek kaynaklara sahip değil. “Tüm küresel gıda sistemi için artan fiyatlar bir felaket” diyen Saarinen’e göre, sadece Rusya ve Ukrayna’nın içinde bulunduğu durum bile açlıkla uzun yıllardır mücadele eden ülkeleri tahmin edilenden daha çok etkiliyor. “Ukrayna ve Rusya, küresel gıda pazarında önemli oyuncular. Açlık seviyesinin yüksek olduğu bazı ülkeler, buğdayın önemli bir kısmını Ukrayna veya Rusya’dan ithal ediyordu” diyen Saarinen, şu örnekleri verdi:
“Eritre, tüm buğday ihtiyacını yalnızca bu iki ülkeden karşılıyor. Somali buğdayın, yüzde 90’dan fazlasını Rusya ve Ukrayna’dan sağlıyor. Bu bağımlılık son derece tehlikeli. Son yıllarda dünya tahıl üretiminde rekor hasatlar gördük ve 2022’de yaklaşık 3 milyar ton tahıl üretileceği tahmin ediliyor. En önemli sorun üretim değil; uygun fiyatlı gıdaya erişim.”
‘EN KÖTÜSÜNÜ YAŞIYORUZ’
Ülkelerin Rusya-Ukrayna savaşıyla gıda güvenliği konusundaki farkındalıklarının arttığını belirten Oxfam Avrupa Birliği Gıda Uzmanı Saarinen, farkındalığın değil; eylemlerin önemli olduğuna dikkat çekti. “Mevcut mali taahhütler yeterli değil” diyen Saarinen, “Hükümetlerin yardım bütçelerinin sınırlı olduğunu ve zor seçimler yapmaları gerektiğini anlıyoruz ancak yaratıcı olmamız gerekiyor. Açlık siyasi bir başarısızlık ama açlığı sona erdirmek için araçlarımız var. Yoksul ülkelerdeki insanlar, zengin ülkelerdekilere göre gelirlerinin iki katından fazlasını gıdaya harcıyor. Şu an yaşadıklarımız ve yaşayacaklarımız, başımıza gelebilecek en kötü senaryonun tam da kendisi; 21. yüzyılda açlık kabul edilemez. Herkes için çalışan bir gıda sistemine ihtiyacımız var” değerlendirmesini yaptı
‘KÜÇÜK ÇİFTLİKLERE DESTEK VERİLMELİ’
Saarınen, gıda fiyatlarının dünyanın her yerinde insanları etkileyeceğini belirterek, “Pandemiden önce dünya açlıkla mücadele ediyordu. 2020’de yaklaşık 10 kişiden biri, yeterli yiyeceğe sahip değildi. Bugün 276 milyon insan akut açlık çekiyor” dedi. Saarinen’in çözüm önerisi ise küçük ölçekli aile çiftliklerinin desteklenmesi:
“Küçük ölçekli aile çiftlikleri dünya nüfusunun üçte birini beslerken; Asya ve Sahraaltı Afrika’da gıda arzının yüzde 70’inden fazlasını karşılıyor. Bu çiftçilerin toprağa, suya, finansmana ve pazarlara daha fazla erişimi olsaydı ve hakları korunsaydı, çok daha fazla gıda üretebilirlerdi.”
BATI AFRİKA’DA TARİHİ ZİRVE
Oxfam’ın verdiği bilgilere göre, Yemen nüfusunun yarıdan fazlası, yani yaklaşık 17 milyon insan, yemek için yeterli yiyeceğe sahip değil ve kıtlık benzeri koşullarla yaşıyor. Batı Afrika ise son on yılın en büyük açlık kriziyle karşı karşıya. Bölgede şu anda 27 milyondan fazla insan açlık çekiyor ve hiçbir şey yapılmazsa önümüzdeki üç ay içinde 11 milyon kişi daha aç kalabilir. Bu da yeni bir tarihi zirve görüleceğine işaret ediyor. Kıtanın doğusunda da benzer bir durum hakim. Doğu Afrika’da her 48 saniyede, bir kişinin açlık nedeniyle hayatını kaybettiği tahmin ediliyor. Somali ve Etiyopya’nın bazı bölgelerinde yaklaşık yarım milyon insan kıtlık benzeri koşullarla karşı karşıya. Kenya’da 3.5 milyon insan aşırı açlık çekiyor. Somali Etiyopya ve Kenya’da aşırı açlık çeken insan sayısı geçen yıla göre 10 milyondan 23 milyona yükseldi.
